Witam, zastanawia mnie to już od dłuższego czasu. Często na filmach, których akcja dzieje się w XVII, XVIII czy XIX wieku widać działa strzelające pociskami, które wybuchają po trafieniu w cel. Jestem raczej laikiem z dziedziny militariów i wydaje mi się, że amunicją tych dział były po prostu stalowe kule. Czy rzeczywiście czymś je wypełniano (tz prochem czarnym lub czymś łatwopalnym, wielkiego wyboru wtedy nie było ?

ja odpowiem na to pytanie inaczej
co maja za zadanie filmy ? bawic i cieszyc widza najczesciej
a czy kula po porstu wbijajacy sie w beton, czy tez go przebijajacy bez zadnych efektow, czy tez kula wystrzelony z pirackiego okretu w inny okret po prostu przebijajacy sie przez burte bez wielkiego boom jest czyms ciekawym i wartym ogldaniania ? nie

dlatego w filmach wszytkie wybuchy sa ogomne, a kule armatnie wybuchaja jak by byly napchane MW

predziej jak by to byl z okresu starozytnosci to mozna by sie spodziewac "wybuchu", ale wtedy pociski czesto podpalano przed wystrzalem z katapulty - i byly wykoanne z czego innego niz opisane przez Ciebie i mialy za zadanie podpalic drewniane miasta

Kule wybuchowe są znane od dosyć dawna.Szrapnel na ten przykład od bodajże 1802r. Kule wybuchowe w postaci wydrążonej kuli wypełnionej prochem i zapalnikiem czasowym wykonanym z drewnianej rurki wypełnionej prochem(opóźniaczem pirotechnicznym?) wciśniętym w otwór w kuli są jeszcze starsze.

Dużo kul miale tez swoiste lonty, ktore czesto się nie zapalaly i po prostu sie tliły, żolnierze (ci odwazniejsi) szybko podbiegali i odcinali laty...
No i te kule nie mogly wybuchac idealnie zaraz po zetknięciu z murem,(nie bylo wtedy jeszcze glowic takich jakie sa np. w bombach) dlatego czesto ladowaly w miastach i tam po pewnym czasie wybuchaly(oczywiscie przewaznie ludzie zdazyli uciec, ale za to taka kula armatnia wyrzadzala ogromne szkody)

W wojsku miałem kiedyś okazję użyć granatu F-1. Opatrzony filmowymi scenkami w napięciu oczekiwałem potwornego wybuchu z dużą ilością ognia i dymu. Jak się okazało, jednego i drugiego było tyle, co przysłowiowy kot napłakał. Jedynie odłamki efektownie zagrały w powietrzu.

Pewnie Sienkiewicz wciskał ciemnotę, ale bodaj w "Potopie" jest dośc dokładny opis takiego pocisku - Kmicic go bohatersko rozbroił.
Tak jak pisaliście wcześniej - wydrążona kula wypełniona prochem z drewnianym zapalnikiem-opóźniaczem z lontem. Dodam tylko jeden szczegół - "zapalnik" nieco wystawał z kuli, tak że w przypadku odpowiedniego zderzenia z twardą przeszkodą był wijany do wnętrza kuli i inicjował zapłon mieszanki deflagrującej. Niestety przypadki bezpośredniego trafienia zdarzały się bardzo rzadko.
Ktoś wcześniej napisał, że to XIX wieczny wynalazek. Pewnie ma rację, bo Kmicic & spółka to wiek XVII, a czego jak czego, ale fantazji Sienkiewiczowi to raczej nie można odmówic.
pozdrawiam G.M.