Wiadomo, że momenty dipolowe wiązań np. w CH4 czy CCl4 się tak równoważą, że cząsteczka ma moment dipolowy równy 0.
Wiadomo, że moment dipolowy w H-Br jest skierowany w stronę bromu.

Ale co z kierunkiem momentu dipolowego związków, gdzie momenty wiązań się nie równoważą i cząsteczka nie jest liniowa? Jak wykazać, że moment dipolowy NH3 jest skierowany w górę (w kierunku wolnej pary elektronowej; przyjmijmy że we wzorze jest ona u góry - w górnym wierzchołku ostrosłupa), co z wiązaniami N-H? Tak samo rozpatrując cząsteczkę H2O z jedną wolną parą elektronową w górnym wierzchołku ostrosłupa, a drugą parą w prawym, tylnim wierzchołku - jak wykazać, że moment dipolowy w tym przypadku jest skierowany pod kątem około 45° w prawo? Czy chodzi tutaj o podzielenie kąta między "wiązaniami do wolnych par elektronowych" na pół? Wtedy wyszedłby kąt 54,75° Co wtedy z wiązaniami O-H? O ile dobrze myślę...

Chodzi mi ogólnie o to jak wykazać, mając narysowaną cząsteczkę i momenty dipolowe wiązań, jaki będzie moment dipolowy cząsteczki i jak skierowany. Tak jak w CH4 będzie wynosił zero, tak jak w H-F będzie skierowany w stronę fluoru. Jak to będzie np. w:

a) CH2Cl2
b) CH3OH
c) (CH3)2O
d) CF2Cl2
e) (CH3)3N

itd. Nie chodzi mi o samą odpowiedź, a o sposób rozrysowania (?) tych wektorów reprezentujących momenty dipolowe poszczególnych wiązań w cząsteczce i dojścia do wektora reprezentującego moment dipolowy całej cząsteczki, samemu za pomocą ołówka i kartki papieru.

Pozdrawiam.

Dodawanie wektorowe, czyli jak np. składanie sił, metodą równoległoboku

Więc jak to będzie np. w przypadku (CH3)2O.

moment dipolowy oznacza się strzałką (chyba) w kierunku od dodatnio spolaryzowanego końca cząstki do jej ujemnego końca i zaznacza symbolem + -|-----> - . Istotnie jest tak, jak zauważył kolega Sędzisław jest on sumą wektorową z kierunku polaryzacji wszystkich wiązań w cząsteczce. Co do wymienionych cząstek to ładunek ujemny gromadzi się na azocie w trimetyloaminie N(CH3)3,
<a>

Chcę tylko zwrocic uwagę koledzeciekawskiemy ze wkradł mu się błąd ... Bo gdy moment dipolowy cząsteczki jest równy 0, to ma ona budowę liniową. A CCl4 oraz CH4 mają budowę tetraedryczną

Mylisz się. W przypadku CH4 i CCl4 także występuje moment dipolowy równy 0. Tak samo nie każda cząsteczka liniowa ma moment dipolowy 0. Tylko takie cząsteczki jak Cl2, Br2, itd.
Moment dipolowy występuje w cząsteczkach w przypadku nierównomiernego rozmieszczenia ładunku dodatniego i ujemnego w cząsteczkach.

Wiem jak będzie w przypadku CH2Cl2, moment dipolowy będzie równy 0 lub bardzo mały i to jest najprawdopodobniej przyczyna dlaczego CH2Cl2 nie daje reakcji z benzenem w obecności FeCl3.
Pozdro

Tutaj mozesz znalesc troche ciekawych informacji i poczytac jak to jest

http://www.chemorganiczna.com/content/view/92/10/

Wiazania C-O sa spolaryzowane w strone tlenu taki sam kierunek wektora(i zwrot) wyznaczaja zsumowane 3 wiazania jakie tworzy kazdy wegiel z wodorem. Tlen ma ~tetraedryczna(~bo sila oddzialywania wolnych par elektronowych i wiazan nie sa rowne, tetraedryczna struktura ulega wiec pewnym deformacjom) konfiguracje przestrzenna, to oznacza ze wiazania C-O nie leza naprzeciw siebie lecz tworza kat rozny od 180stopni ich udzialy nie znosza sie. Moment dipolowy bedzie wiec niezerowy.
analogicznie suma 3wiazan C-H skierowana jest zgodnie z kierunkiem wiazania C-O, zwrot w strone O. Nalezy zsumowac wypadkowy wektor z wektorem wiazania O-H ktore tworza ~tetraedryczny kat.
Niezerowy moment dipolowy, wektor skierowany "miedzy" atomy chloru.
Poniewaz atom fluoru jest bardziej elektroujemny wektor skierowany "miedzy" atomy fluoru.
Skierowany w kierunku wolnej pary elektronowej, zwrot "od atomu N".
Ciekawski
Jest to nieprawda, nierownomiernosc nie jest warunkiem dostatecznym a jedynie koniecznym. Jesli czasteczka podsiada srodek symetrii lub niektore inne elementy symetrii to udzialy z nierownomiernego rozlozenia ladunku poszczegolnych jej fragmentow znosza sie do 0.
Musi wiec dodatkowo byc to czasteczka wykazujaca ograniczona symetrie.

Zdarza sie tez tak ze moment dipolowy zalezy od konformacji np. jesli podstawimy w eterze dimetylowym wodor chlorem to kierunek wekitora bedacego wypadkowym wiazan 2xC-H + C-Cl zalezec bedzie od konformacji. Bywa ze jedne konformacje sa z tego powodu korzystniejsze energetycznie od innych.