4-N,N-dimetyloaminoazobenzenosulfonian sodu, C14H14N3SO3Na,
<center>
ORANŻ METYLOWYheliantyna, 4-N,N-dimetyloaminoazobenzenosulfonian sodu
C14H14N3SO3Na
</center>
-
Postać: ciało stałe, krystaliczne
-
Kolor: pomarańczowozłoty
-
Zapach: lekki, charakterystyczny
-
Gęstość: 1.28 g/cm3
-
Rozpuszczalność w wodzie: 5 g / 1 litr
-
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: etanol 1 g / 1 litr, w innych nie wiem
-
Temperatura topnienia: ok. 300 °C
-
Temperatura wrzenia:
-
Temperatura rozkładu:
-
Palność: substancja palna, w czasie pożaru wydzielają się toksyczne gazy: tlenki siarki i tlenki azotu. w razie pożaru używać gaśnicę pianową lub proszkową
-
Toksyczność: toksyczność niewielka, jedynie w przypadku połknięcia może spowodować podrażnienia przewodu pokarmowego; LD50 (szczury doustnie): 60 mg / kg
-
Higroskopijność: zwiazek higroskopijny
-
Przechowywanie: w szczelnym opakowaniu
Własne spostrzeżenia: heliantyna to barwnik, który posiada zdolność zmiany barwy pod wpływem zmian pH środowiska, dzięki czemu jest powszechnie stosowany jako wskaźnik pH. Jest stosowana w miareczkowaniu alkacymetrycznym oraz jako składnik mieszanin, którymi się nasącza uniwersalne papierki wskaźnikowe.
HELIANTYNA zmienia barwę z pomarańczowej na czerwoną. W środowisku zasadowym i lekko kwaśnym (do pH 4,4) jest intensywnie żółty. w zakresie pH 3,1 - 4,4 zmienia stopniowo barwę na intensywnie czerwoną.
Oprócz zastosowania jako wskaźnik jest też stosowana jako barwnik tkanin i włókien, np. dawniej heliantynę barwiona wełnę.
inne nazwy: oranż metylowy, metylooranż,
masa cząsteczkowa: 327,34
CAS No: 547-58-0
pH (5 g / litr H2O, 20 °C): 6,5
dla chcącego nie ma nic trudnego, czyli jak otrzymać heliantynę:
<center>
</center>
1. W kolbie stożkowej pojemności 100 ml umieszcza się 5,2 g dwuwodnego kwasu sulfanilowego, 1,4 g bezwodnego węglanu sodu oraz 50 ml wody i ogrzewa do uzyskania przezroczystego roztworu.
2. Kolbę chłodzi się zimną wodą do temperatury około 15 oC i dodaje roztwór 1,9 g azotynu sodu w 5 ml wody.
3. Otrzymany roztwór wlewa się powoli, mieszając, do zlewki pojemności 250 ml zawierającej 5,2 ml stężonego kwasu solnego i 30 g pokruszonego lodu. Podczas wkraplania temperatura nie powinna przekroczyć 5 °C. po 15 minutach sprawdza się obecność wolnego kwasu azotawego papierkiem jodoskrobiowym. powinien być nadmiar azotynu, o czym świadczy szaroniebieskie zabarwienie papierka. w razie braku takowego kolorku, należy wyprodukować odrobinę roztworu azotynu i dodac tyle, by papierek był szaroniebieski.
4. W kolbie wytrąca się osad sulfonianu benzenodiazoniowego. Do otrzymanej zawiesiny soli diazoniowej dodaje się energicznie mieszając, roztwór 3,2 ml N,N-dimetyloaniliny (trucizna, śmierdzi) w 1,5 ml lodowatego kwasu octowego (nie poparzyć się), utrzymując temperaturę poniżej zera, a najlepiej około minus 5 °C.
5. Mieszaninę pozostawia się na 10 minut, przy czym stopniowo wydziela się kwasowa (czerwona) forma oranżu metylowego. Następnie dodaje się powoli, mieszając, 18 ml 20% roztworu wodorotlenku sodu; barwa mieszaniny staje się pomarańczowa.
6. zawiesinę należy przesączyć, ale ponieważ sączenie trwałoby strasznie długo, dlatego zawartość zlewki ogrzewa się prawie do wrzenia, mieszając, aż do całkowitego rozpuszczenia osadu.
7. Dodaje się 5 g chlorku sodu i ponownie ogrzewa do temperatury 80 - 90 °C do momentu rozpuszczenia soli. Cała sól musi być rozpuszczona
8. Mieszaninę pozostawia się na 15 minut, a następnie chłodzi w łaźni z lodem; wytrąca się śliczny, łatwy do sączenia osad
9. Heliantynkę sączy się na lejku Bűchnera, przemywa nasyconym roztworem chlorku sodu i dokładnie odciska.
10. Surowy produkt krystalizuje się z wody, kryształki, tworzące czerwonozłote blaszki, suszy się na powietrzu
11. wydajność około 6,5 g (80 %). produkt nie ma ściśle określonej temperatury topnienia.